Umowa dożywocia. Na czym polega?
Umowa dożywocia jest jeszcze mało popularnym rozwiązaniem w Polsce. Wyjaśniamy na czym polega dożywocie i jakie są jego zalety.
W umowie dożywocia właściciel nieruchomości zobowiązuje się przenieść własność nieruchomości na nabywcę, w zamian za zapewnienie zbywcy lub osobie mu bliskiej dożywotniego utrzymania. Przedmiotem umowy może by nie tylko cała nieruchomość, ale także udział we współwłasności oraz prawo użytkowania wieczystego. Dożywocie jest majątkowym prawem osobistym i niezbywalnym. Wygasa wraz ze śmiercią dożywotnika. Można ustanowić je na rzecz kilku osób. Wtedy śmierć jednej z nich powoduje odpowiednie zmniejszenie świadczeń.
Charakter umowy
Umowa dożywocia jest losowa i pełni funkcję alimentacyjną. Czas trwania, rodzaj i rozmiar świadczeń, do których został zobowiązany nabywca nieruchomości są zależne od przypadkowego elementu, m.in. od długości życia osoby uprawnionej, zakresu potrzeb dożywotnika. Umowa dożywocia należy do wzajemnych kontraktów. Zbywcą może by tylko osoba fizyczna. Nabywcą może być także osoba prawna (np. bank). Strony umowy nie mogą być ze sobą związani żadnymi więzami rodzinnymi. Z kolei zbywca i osoba trzecia, na rzecz której zostaje ustanowione dożywocie muszą być związani stosunkiem bliskości.
Kiedy trzeba zawrzeć dwie umowy?
Jeśli umowa dożywocia zawiera tylko zobowiązanie, a nie reguluje przeniesienia własności nieruchomości, to ma charakter obligacyjny. Wtedy trzeba zawrzeć drugą umowę (tzw. umowę rozporządzającą). Z chwilą zawarcia tego kontraktu na nabywcę przechodzą wszystkie pożytki i ciężary związane z rzeczą, a także niebezpieczeństwo przypadkowej utraty bądź uszkodzenia rzeczy.
Forma i treść umowy
Umowa musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego, bo będzie nieważna. Jeśli wystąpi sytuacja opisana w poprzednim akapicie, to każdy z dokumentów musi być przygotowany przez notariusza. Postanowienia umowy są wiążące dla stron i osoby bliskiej zbywcy. W dokumencie należy dokładnie określić rodzaj i wielkość świadczeń, a także uregulować zakres ewentualnych zmian. Część zasad jest uregulowanych w kodeksie cywilnym. Zostały wskazane poniżej. Obowiązują strony wtedy, gdy w umowie nie zostaną określone inne reguły. Nabywca powinien przyjąć dożywotnika jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, mieszkania, ubrania, opału i światła, a także zapewnić odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie. Koszty pogrzebu również obciążają nabywcę nieruchomości. Dożywotnik i nabywca mają obowiązek utrzymywania bliskich stosunków osobistych. W przeciwnym razie może dojść do zmiany treści umowy, a nawet do jej rozwiązania.
