Postępowanie rozgraniczeniowe nieruchomości. Co to jest? Jak przebiega?

Postępowanie rozgraniczeniowe przebiega w kilku etapach. Wyjaśniamy na czym one polegają i kiedy mogą być przeprowadzone.

Postępowanie rozgraniczeniowe jest przeprowadzane na podstawie art. 153 kodeksu cywilnego. Zgodnie ze wspomnianym artykułem granice nieruchomości są wytyczane według ostatniego spokojnego stanu posiadania, gdy stały się sporne i nie można ich wyznaczyć na podstawie stanu prawnego (np. z powodu braku dokumentów).

Geodeta czy sąd?

W pierwszym etapie czynności są wykonywane przez geodetę, który próbuje ustalić ostatni stan spokojnego posiadania. Postępowanie rozgraniczeniowe zostanie zakończone, jeżeli strony zawrą ugodę i żaden z sąsiadów nie zaskarży decyzji geodety. W przeciwnym razie sprawa trafia do sądu, który ustala granice uwzględniając wszelkie okoliczności. Może przyznać jednej stronie pieniężną dopłatę.

Faza administracyjna i sądowa

Celem rozgraniczenia jest ustalenie, jak daleko przebiega prawo własności nieruchomości gruntowej każdego z właścicieli. Do fazy sądowej dochodzi wtedy, gdy zostaną wyczerpane środki właściwe dla etapu administracyjnego. Postępowanie administracyjne jest prowadzone przez wójta, albo burmistrza lub prezydenta miasta, w zależności gdzie są położone nieruchomości, które podlegają rozgraniczeniu. Postępowanie zostaje wszczęte na wniosek każdego z sąsiadów i innych osób mających w tym interes prawny. Wszczęcie postępowania jest dokonywane również z urzędu, ale tylko w wyjątkowych przypadkach określonych w ustawie. Organ, który przeprowadza postępowanie powiadamia wszystkie osoby będące stronami w sprawie. Pierwsza decyzja nie jest ostateczna. Stronie przysługuje odwołanie do sądu.

Kto wybiera geodetę?

Strony nie decydują o tym, który geodeta wykona czynności rozgraniczeniowe. Wybór należy do organu prowadzącego postępowanie. Geodeta ponosi odpowiedzialność przed wójtem (burmistrzem lub prezydentem miasta) za wykonane czynności techniczne i przygotowanie dokumentów. Najpierw odbywa się wywiad terenowy, a następnie zostają ustalone znaki i ślady graniczne, mapy i inne dokumenty, a także punkty osnowy geodezyjnej. Dopiero po zebraniu tych informacji przez geodetę może odbyć się rozprawa graniczna. Wezwanie do stawienia się przy spornej granicy jest doręczane za poświadczeniem odbioru najpóźniej 7 dni przed wyznaczonym terminem. Brak dokumentów lub niekompletność informacji nie uniemożliwiają zakończenia rozgraniczenia na etapie administracyjnym. Istnieje możliwość przeprowadzenia spornej granicy, jeżeli strony złożą zgodne oświadczenia. Wtedy geodeta spisuje akt ugody mający moc sądowej ugody. Gdyby jeden z sąsiadów stwierdził później, że jednak nie zgadza się na ustalony przebieg granicy, może przekazać sprawę do sądu. Ma na to 14 dni od dnia doręczenia niesatysfakcjonującej decyzji geodety.

Postępowanie w sądzie

Sąd rozpatruje sprawę w postępowaniu nieprocesowym. Sąd okręgowy właściwy ze względu na położenie nieruchomości bierze pod uwagę wszelkie okoliczności oraz zasadę słuszności i celowości. Sąd prowadzi sprawę od początku uwzględniając informacje zgromadzone wcześniej przez geodetę. Pełnią rolę materiału dowodowego.