Oparzenia i odleżyny. Jak leczyć? Co stosować?

Niektóre rany są oporne na gojenie lub stwarzają poważne problemy w leczeniu. Należą do nich między innymi oparzenia i odleżyny.

Ciężkość oparzenia jest zależna od jego powierzchni, lokalizacji i głębokości. Ciężkie oparzenia to takie, które obejmują co najmniej 20% powierzchni ciała dorosłego i 10% u dziecka. Oparzenia powstają pod wpływem bezpośredniego działania wysokiej temperatury na skórę. Odleżyny są natomiast uszkodzeniami z ucisku. Mogą towarzyszyć niektórym chorobom.

Ciężkość oparzenia i jego konsekwencje

Można wyróżnić oparzenie 1 stopnia, oparzenie powierzchowne 2 stopnia, głębokie oparzenie 2 stopnia, powierzchowne oparzenie 3 stopnia i głębokie oparzenie 3 stopnia. Im wyższy stopnień, tym rana jest bardziej poważna i trudna w wyleczeniu. Ciężkość oparzenia może zostać zwiększona ze względu na lokalizację. Zniszczenie skóry na skutek oparzenia prowadzi do zaburzeń wodno-elektrolitowych. Reakcja zapalna powoduje zwiększenie przepuszczalności naczyń włosowatych. Dochodzi do przesięku i powstania obrzęku. Resorpcja obrzękowego płynu przeciąża układ krążenia. Drugim rodzajem powikłań są zaburzenia metaboliczne polegające na gwałtownym zużywaniu białka. Oparzenie może doprowadzić też do zakażanie gronkowcem złocistym i pałeczką ropy błękitnej. Przyczyną zakażeń jest złe unaczynienie oraz obniżenie odporności.

Leczenie oparzeń

Oparzenia 1 stopnia i powierzchowne oparzenia 2 stopnia są konsultowane w poradniach i można je leczyć w domowych warunkach. Pozostałe rodzaje oparzeń wymagają pobytu w szpitalu. Oparzenie jest pokrywane błoną, która zapobiega wyparowaniu wody i ułatwia rozwój fibroblastów. Dawniej stosowano gazę pokrytą wazeliną i nasiąkniętą antyseptykiem. W leczeniu oparzeń można stosować wszelkie opatrunki syntetyczne, m.in. błony, pianki. Jeżeli doszło do rozległych oparzeń leczenie polega na odtworzeniu skóry przez pokrycie sztuczną skórą.

Dlaczego powstają odleżyny?

Odleżyny są skutkiem długotrwałego ucisku na okolicę ciała. Kiedy pacjent nie porusza się i przez zbyt długi czas leży w łóżku, dochodzi do wzrostu nacisku płynów i ciśnienia żylnego. Pojawia się obrzęk i zamknięcie naczyń limfatycznych. Tkanki są niedotlenione co skutkuje ich zatruciem toksynami. Odleżyny mogą być spowodowane zaburzeniami mikrokrążenia, do których dochodzi w wyniku ucisku. Niedokrwienie może doprowadzić do martwicy i ułatwić rozwój zakażenia. Niektóre choroby sprzyjają tworzeniu się odleżyn, np. zapalenie tętnic, cukrzyca i niewydolność oddechowa.

Zanim powstanie odleżyna, tworzy się rumień. Znika po ustąpieniu nacisku. Jeżeli nacisk nie ustąpi, rumień przerodzi się w pęcherz. Naskórek oddziela się od skóry i dochodzi do powierzchownego otarcia skóry. Odleżyny są bolesne i mogą doprowadzić do martwicy mającej postać czarnej blaszki. Martwica objawia się bardzo silnym bólem i cuchnącą wonią. Zwiększa się ryzyko zakażenia i martwicy kości. Po usunięciu blaszki martwicy powstaje zakażona, otwarta rana. Dopiero po jej odkażeniu można rozpocząć leczenie.

Leczenie odleżyn

Leczenie jest bolesne dla chorego, dlatego opiera się na stosowaniu łagodnych środków. Pierwsza faza terapii polega na oczyszczaniu, np. enzymatycznym. Najczęściej stosuje się metodę oczyszczania rany polegającą na wchłanianiu wysięku przez rany. Można stosować opatrunków biologicznych i produktów polisacharydowych. Kolejny etap polega na leczeniu nadkażenia za pomocą tradycyjnych antyseptyków (np. betadyny) oraz antybiotyków (np. klindamycyny). Ostatni etap terapii polega na ziarninowaniu i naskórkowaniu, które można przyśpieszyć poprzez zastosowanie preparatu Biafine. Lek działa jak tłusty opatrunek, a zielona glinka pełni rolę środka absorbującego.