Nadmiar słońca źródłem chorób. Jak działa na zdrowy organizm?

Nadmiar promieni słonecznych może powodować różne choroby. Najczęściej zbyt duża ekspozycja na słońce powoduje rumień słoneczny, zaburzenia barwnikowe lub zwyrodnienia w obrębie skóry właściwej i naskórka.

Stosowanie kosmetyków zapewniających ochronę przed promieniowaniem UVA skutecznie zapobiega chorobom opisanym niżej. Występują rzadziej niż rumień, przebarwienia czy też zwyrodnienie naskórka, ale są znacznie bardziej groźne. Ich występowanie zwiększa się wśród ludności państw zachodnich, mimo że ma ona najlepszy dostęp do preparatów zapewniających dobrą ochronę przed słońcem.

Raki skóry

Rak skóry może rozwinąć się pod wpływem promieni UVB i UVA. Choroba łatwiej rozwija się u osób posiadających jasny fototyp skóry. Rak skóry najczęściej jest umiejscowiony na twarzy, rękach i dekolcie, ponieważ są to okolice ciała najczęściej eksponowane na słońce. Rak skóry może być podstawnokomórkowy lub kolczystokomórkowy. Rak podstawnokomórkowy jest złośliwym guzem, który nie daje przerzutów i rozwija się powoli. Choroba rozwija się w wyniku krótkiej i okresowej ekspozycji na słońce. Jedynym sposobem leczenia jest wycięcie guza. Rak kolczystokomórkowy daje przerzuty i szybko się rozwija. Czerniaki złośliwe są nowotworami skóry, które rozwijają się w następstwie okresowych ekspozycji słonecznych, albo oparzeń słonecznych. Czerniaki są guzami rozwijającymi się na poziomie granicy skóry właściwej i naskórka. W przypadku pojawienia się czerwonego guza, który szybko urósł w ciągu kilku tygodni, trzeba udać się do dermatologa.

Xeroderma pigmentosum

Xeroderma pigmentosum jest poważną chorobą występującą u dzieci, które nie mają jeszcze systemu naprawy DNA. W przebiegu choroby pojawia się wiele wczesnych guzów skórnych. Leczenie opiera się na stosowaniu preparatów chroniących przed światłem, np. syntetycznych środków przeciwmalarycznych. Dodatkowo należy stosować preparaty zewnętrzne nieprzepuszczające promieni słonecznych w głąb skóry. Dziecko powinno unikać słońca. W razie pojawienia się guza, zmiana jest natychmiast wycinana.

Porfirie skórne

Porfirie skórne pojawiają się pod wpływem porfiryny. Substancja jest czynnikiem światłouczulającym obecnym naturalnie w skórze. Choroba objawia się pęcherzykami, pęcherzami i owrzodzeniami. Leczenie polega na zażywaniu preparatów chroniących przed szkodliwym działaniem światła.

Pelagra

Pelagra jest chorobą objawiającą się rumieniem, zapaleniem warg i zajadami. Niedobór witaminy B6 powoduje rozwój męczliwości mięśni, a niedobór witaminy B1 prowadzi do zapaleń wielu nerwów. Pelagra nie jest wywoływana przez słońce, lecz przez niedobór witamin B1, B2, B6 i PP. Promienie słoneczne mogą zaostrzać rumień.

Świerzbiączka letnia

Świerzbiączka letnia jest niewłaściwą reakcją skóry na promienie słoneczne. Występuje głównie u kobiet w ciąży i kobiet zażywających tabletki antykoncepcyjne. Choroba objawia się świądem i guzkami pojawiającymi się po ekspozycji na słońce. Zmiany znikają wtedy,gdy pojawi się opalenizna. Zapobieganie świerzbiączce letniej polega na stosowaniu kosmetyków przeciwsłonecznych z filtrami UVA.

Osutka świetlna

Osutka świetlna jest chorobą występującą głównie u kobiet po 30. roku życia. Objawy schorzenia pojawiają się po kilku dniach, a niekiedy już po kilku godzinach od ekspozycji na słońce. Wśród symptomów osutki świetlnej możemy wyróżnić świąd, rumień i obrzęk. Leczenie polega na zażywaniu chlorochininy, która jest syntetycznym środkiem przeciwmalarycznym. Innym sposobem leczenia jest terapia PUVA polegająca na poddawaniu pacjenta działaniu rosnących dawek UVA i UVB.

Pokrzywka słoneczna

Pokrzywka słoneczna jest rzadką chorobą skóry pojawiającą się pod wpływem działania promieni UVA. Pokrzywka pojawia się kilka minut po ekspozycji na słońce i znika po zaprzestaniu ekspozycji. Jej objawy to czerwone, drobne bąble, rumień i świąd. Leczenie polega na stosowaniu środków chroniących skórę przed promieniowaniem UVB i UVA wzbogaconych dodatkowo filtrami mineralnymi.