Kataster nieruchomości. Co to jest? Co zawiera?
Kataster nieruchomości zwany także ewidencją gruntów i budynków jest jednolitym, systematycznie aktualizowanym zbiorem informacji. Obejmuje dane, które dotyczą gruntów, budynków i właściciela oraz informacje o wpisach do rejestru zabytków.
Charakterystyka systemu
Ewidencja gruntów i budynków powstała w latach 50. i 70. XX wieku. Ma charakter zbioru informacji o gruntach, budynkach, właścicielach i osobach władających wspomnianymi nieruchomościami. Obejmuje zasięgiem całe terytorium Polski i jest podstawą krajowego systemu informacji o terenie. Ma jednolity charakter. Jej celem jest gromadzenie i dostarczanie informacji na potrzeby gospodarki nieruchomościami, zagospodarowania przestrzennego i statystki publicznej. Umożliwia określenie wymiaru podatków i innych publicznoprawnych obciążeń. Zapewnia ochronę interesów majątkowych osób, które biorą udział w obrocie nieruchomościami.
Skąd pochodzą informacje zawarte w ewidencji?
Dane ewidencji gruntów i budynków, które dotyczą praw podmiotowych i przedmiotowych są pozyskiwane z państwowego zasobu kartograficznego i geodezyjnego, a także z ksiąg wieczystych. Niejednokrotnie korzysta się z innych dokumentów, które pozwalają ustalić dane dotyczące właścicieli. Kataster nieruchomości jest spójnym systemem informacyjnym. Została dostosowana do podziału administracyjnego kraju. Jednostką ewidencyjną jest gmina, a mniejszą jednostką podziałową obręb ewidencyjny. Najmniejszą jednostką jest działka ewidencyjna i budynek. Do każdej z dwóch jednostek przypisuje się odpowiednie dane przedmiotowe i podmiotowe.
Podstawowe cechy ewidencji
Podobnie jak w przypadku ksiąg wieczystych, obowiązuje zasada jawności. Każda zainteresowana osoba ma prawo wglądu do operatu, w obecności pracownika prowadzącego ten system. Sposób gromadzenia i przetwarzania danych jest jednolity i powszechny. Obejmuje wszystkie nieruchomości znajdujące się na terytorium kraju. Ewidencja ma publicznoprawny charakter. Pełni role jedynego, przewidzianego prawem źródła informacji o gruntach, budynkach i właścicielach. Dane znajdujące się w katastrze nieruchomości są uznawane za wiarygodne i prawdziwe, zgodne z rzeczywistym stanem prawnym.
Operat ewidencji gruntów i budynków
Operat ewidencyjny jest obecnie prowadzony w systemie informatycznym. Składa się z części tabelaryczno-opisowej i kartograficznej. Część tabelaryczno-opisowa obejmuje wykaz podmiotów, rejestr gruntów, rejestr budynków oraz kartotekę budynków i listę władających. Część kartograficzna jest numeryczną mapą ewidencyjną redagowaną w różnych skalach (m.in. 1:500, 1:1000), w zależności od stopnia zurbanizowania obszaru. Zawiera informacje o granicach jednostek terytorialnych i ewidencyjnych oraz obrębów i działek. Obejmuje numery ewidencyjne i informacje porządkowe, punkty graniczne, nazwy ulic i oznaczenia dróg publicznych. Przedstawia użytki gruntowe i klasy gleboznawcze.
Informacje z operatu ewidencyjnego są wydawane w formie uwierzytelnionych wypisów i wyrysów, a także kopii mapy ewidencyjnej. Są opatrzone stosowną klauzulą, potwierdzającą ich wiarygodność. Wypisy i wyrysy są wydawane na żądanie właścicieli bądź osób fizycznych i prawnych, w jakich władaniu znajduje się grunt bądź budynek, a także każdą inną osobę mającą interes prawny.
