Jak podzielić nieruchomość?
Podziały nieruchomości mogą być przeprowadzone na tych nieruchomościach, które nie zostały przeznaczone na cele rolne i leśne. Szczegółowe zasady podziału znajdują się w planie miejscowym bądź w decyzji o warunkach zabudowy lub zagospodarowania terenu.
Kiedy może być przeprowadzony podział nieruchomości?
Podział nieruchomości może zostać przeprowadzony na wniosek właściciela nieruchomości, z urzędu, albo na wniosek starosty wykonującego zadania administracji rządowej, zarządu powiatu lub województwa.
Podział nieruchomości można przeprowadzić, kiedy nieruchomość jest niezbędna do zrealizowania celów publicznych oraz jest własnością gminy nieoddaną w użytkowanie wieczyste. Podział może zostać przeprowadzony również wtedy, gdy przedmiotem wydzielenia jest część nieruchomości, której własność lub użytkowanie wieczyste nabyto z mocy prawa. Inne sytuacje, w których jest możliwe przeprowadzenie podziału to realizacja roszczeń do części nieruchomości, przekształcenia własnościowe, albo likwidacja przedsiębiorstw państwowych lub komunalnych. Podział nieruchomości jest też dopuszczalny podczas wydzielenia części nieruchomości objętej decyzją o ustaleniu lokalizacji autostrady.
Zniesienie współwłasności, wydzielenie działek gruntowych i działki budowlanej niezbędnej do korzystania z budynku to przypadki, w których jest możliwe dokonanie podziału nieruchomości, bez względu na wskazania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Podział nieruchomości na wniosek
Wniosek o podział nieruchomości może być złożony przez właściciela nieruchomości lub użytkownika wieczystego. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta wydaje opinię. Ma formę postanowienia o zgodności podziału z planem miejscowym. Następnie zatwierdza projekt podziału w drodze decyzji. O podziale nieruchomości może decydować sąd (np. w toku postępowania o zniesienie współwłasności). Wtedy nie wydaje się decyzji. Niemniej, jeżeli podział jest uzależniony od planu miejscowego, sąd zasięga opinii wójta (burmistrza lub prezydenta miasta). Koszty podziału nieruchomości ponosi wnioskodawca.
Wydzielenie działek pod drogi publiczne
Działki gruntu, które zostały wydzielone pod drogi publiczne (np. gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe) przechodzą na własność gminy. Jeżeli podział został przeprowadzony na nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa na wniosek użytkownika wieczystego, działki przechodzą na użytkowanie wieczyste gminy. Podział nieruchomości komunalnych oddanych w użytkowanie wieczyste, powoduje wygaśnięcie prawa do tych działek.
Właściciel lub użytkownik wieczysty są w takiej sytuacji pokrzywdzeni. Przysługuje im jednak stosowne odszkodowanie. Wysokość rekompensaty jest uzgadniana między stronami, a zatem z zarządem gminy. Brak porozumienia w tej kwestii powoduje, że stosuje się tryb i zasady przewidziane dla wywłaszczenia nieruchomości. Odszkodowanie zostaje wypłacone przez gminę. Może się zdarzyć, że w wyniku podziału nieruchomości, wzrośnie jej wartość. Wtedy zarząd gminy może ustalić opłatę adiacencką. Jej wysokość nie może być wyższa niż 50% różnicy wartości nieruchomości.
