Dziedziczenie testamentowe. Co to jest? Kto może dziedziczyć?

Dziedziczenie testamentowe opiera się wyłącznie na treści testamentu. Niemniej nie każdy może zostać spadkobiercą.

Spadkodawca może powołać do dziedziczenia jedną bądź kilka osób. Spadkobiercą może być zarówno osoba fizyczna, jak i prawna (np. spółka kapitałowa) oraz jednostka organizacyjna (np. spółka jawna). Testator może ustanowić fundację w testamencie, przy czym musi być wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego przed upływem dwóch lat od ogłoszenia testamentu.

Jak wskazać spadkobiercę w testamencie?

W testamencie trzeba podać dane, które pozwolą na identyfikację spadkobiercy. Nie trzeba podawać daty urodzenia czy miejsca zamieszkania. Wystarczy imię i nazwisko oraz stosunek pokrewieństwa (np. córka Maria Kowalska, bratanek Jerzy Nowak itd.). Nie może być wątpliwości co do kwestii, kogo testator miał na myśli. Testator nie może powołać spadkobiercy z zastrzeżeniem terminu, ani pod warunkiem. Jeżeli takie zastrzeżenie będzie zamieszczone, to zostanie uznane za nieistniejące. Spadkobierca jest powołany bezwarunkowo i bezterminowo. Gdy z testamentu jednoznacznie wynika, że bez takiego zastrzeżenia testator nie powołałby konkretnej osoby, powołanie zostaje uznane za nieważne.

Wyznaczenie udziałów

Testator, który wyznaczył kilka osób na swoich spadkobierców musi określić ich udziały spadkowe. Gdyby nie wskazał udziałów sąd przyjmuje, że są równe. Spadkodawca może zapisać konkretne przedmioty określonym osobom stosując tzw. zapis windykacyjny. Niemniej wtedy testament musi zostać sporządzony przez notariusza (tzw. testament notarialny). Zapis windykacyjny w testamencie allograficznym, holograficznym i każdym innym będzie nieważny.

Zapis windykacyjny a forma testamentu

Spadkodawca może powołać spadkobiercę do całego spadku lub do ułamkowej części. Gdyby zapisał poszczególne składniki majątku na rzecz konkretnych osób i nie zachował formy testamentu notarialnego, określa się udziały poszczególnych spadkobierców na podstawie stosunku wartości zapisanych im rzeczy i praw (np. Pan Iksiński otrzymał w spadku samochód za 100 000 zł, a wartość całego spadku wynosi 200 000 zł, w związku z tym jego udział wynosi 1/2). Jeżeli spadkobierca zapisał większą część majątku jednemu spadkobiercy i nie zachował formy aktu notarialnego, to ta osoba zostanie uznana za powołaną do całego spadku. Sytuacja jest inna, gdy testator przyzna ułamkową część majątku spadkobiercy, a pominie pozostałe składniki schedy. Wtedy do dziedziczenia zostaną powołani spadkobiercy ustawowi.

Niegodność dziedziczenia

Spadkobierca testamentowy nie może dziedziczyć, jeżeli zostanie uznany za niegodnego przez sąd (np. wnuk otruł dziadka, żeby odziedziczyć jego majątek). Niegodny spadkobierca jest traktowany tak, jakby zmarł przed śmiercią testatora. Część, którą on by dziedziczył otrzymają jego dzieci lub wnuki.