Czym różni się zapis windykacyjny od zwykłego w testamencie?
W przypadku zapisu windykacyjnego nie ma spadkobiercy obciążonego, bo przedmiot zapisu w ogóle nie wchodzi do schedy. Zapisobiorca windykacyjny nabywa go z chwilą śmierci spadkodawcy. Odpowiedzialność zapisobiorcy windykacyjnego za długi spadkowe jest ograniczona do wartości przedmiotu według stanu i cen z chwili śmierci testatora. Spadkodawca może obciążyć zapisobiorcę windykacyjnego zapisem zwykłym. Testator może rozprowadzić cały majątek zapisami windykacyjnymi. Gdy osoba wskazana przez spadkodawcę nie chce zostać zapisobiorcą windykacyjnym, przedmiot zapisu wchodzi w skład schedy i podlega dziedziczeniu.
Przedmiotem zapisu windykacyjnego mogą być wyłącznie rzeczy oznaczone co do tożsamości (konkretne przedmioty), zbywalne prawa majątkowe, gospodarstwo rolne i przedsiębiorstwo. Jeżeli spadkodawca chce zapisać rzeczy oznaczone co do gatunku, musi skorzystać z instytucji zapisu zwykłego. Ponadto przedmiotem zapisu windykacyjnego może być także użytkowanie i służebność.
Charakterystyczną cechą tej instytucji jest możliwość notarialnego bądź sądowego stwierdzenia nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego. Dzięki temu przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne może być dalej prowadzone i można ograniczyć ryzyko upadłości czy sprzedaży. Zapis windykacyjny będzie skuteczny wyłącznie wtedy, gdy w chwili śmierci testatora przedmiot do niego należy i spadkodawca nie jest zobowiązany do jego zbycia. Jeśli przedmiotem zapisu jest użytkowanie lub służebność na rzeczy, która już nie należy do testatora, albo gdy był on zobowiązany do jej zbycia, zapis jest bezskuteczny.
Zapis windykacyjny w przeciwieństwie do zwykłego nie może być ustanowiony z zastrzeżeniem warunku lub terminu. Zastrzeżenie zostałoby uznane za nieważne. Niemniej zapis windykacyjny trzeba uznać za nieważny, jeżeli z treści testamentu bądź z okoliczności wynika, że bez zastrzeżenia testator nie uczyniłby go.
